Wspomnienie zmarłych
W Dzień Zaduszny wspominamy bliskich nam współpracowników, którzy odeszli w ostatnim roku, i osoby, których obecność wpisała się w działalność naszego Instytutu.
Szczególnie bliski był nam dr hab. Zbigniew Wawer (1956–2022), który zasiadał w Radzie Instytutu Polonika od jej pierwszego posiedzenia. Profesor był człowiekiem wielkiego serca, muzealnikiem i historykiem wojskowości. Był wybitnym znawcą umundurowania i znaków polskich jednostek z okresu drugiej wojny światowej. W latach 2012–2016 pełnił obowiązki dyrektora Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, a w latach 2017–2022 dyrektora Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.
Ryszard Łabanowski (łot. Rišards Labanovskis, 1940–2022) był zasłużonym łotewskim dziennikarzem, znanym działaczem polonijnym, politykiem i znakomitym tłumaczem. Z języka polskiego na łotewski tłumaczył prace poświęcone Łatgalii, m.in. Inflanty Polskie Gustawa Manteuffla, wydane przez Instytut Polonika. Za wybitne zasługi na rzecz rozwijania i współpracy między narodami polskim i łotewskim i propagowanie wiedzy o wspólnym dziedzictwie historycznym narodów tworzących Rzeczpospolitą Obojga Narodów został w 2009 r. odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
W wieku 106 lat zmarła Maria Mirecka-Loryś (1916–2022), wybitna działaczka emigracji niepodległościowej w Stanach Zjednoczonych. Była członkinią Zarządu Krajowego Kongresu Polonii Amerykańskiej oraz Zarządu Głównego Związku Polek w Ameryce, a przez 32 lata – redaktorem jego organu – „Głosu Polek”. Jeszcze w latach 70. XX w. zaangażowała się w pomoc dla Polaków na historycznych Ziemiach Wschodnich Rzeczypospolitej. Współpracowała z polonijnym radiem w Chicago, dla którego nagrywała cotygodniowe felietony w cyklu „Otwarty mikrofon”. W 2017 r. została laureatką nagrody honorowej „Świadek Historii” Instytutu Pamięci Narodowej.
Wojciech Sikora (1956–2022) zmarł w Paryżu, we Francji, gdzie od wprowadzenia stanu wojennego w Polsce uzyskał azyl polityczny i pozostał. W latach 1983–1989 był europejskim przedstawicielem australijskiej Fundacji POLCUL (Polska Fundacja Kultury). Pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Instytut Literacki (2010–2019) i Fundacji Kultury Paryskiej (2013–2019). Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1995), Oficerskim (2008) i Komandorskim (2018) Orderu Odrodzenia Polski, a także w 2018 r. Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.
W ubiegłym roku pożegnaliśmy także dr. Jacka Lewkowskiego (1950–2022), badacza i miłośnika Kresów Wschodnich, który m.in. zajmował się inwentaryzowaniem polskich cmentarzy na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej: na Białorusi, Ukrainie i Litwie. Od 2010 r. uczestniczył również w inwentaryzacji cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie. Ogrom jego prac i badań widać w zakresie wielotomowego dzieła Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej, które obejmuje cmentarze katolickie, katolicko-prawosławne, żydowskie, tatarskie, przykościelne, dworskie, zaściankowe, powstańcze z 1863r., wojenne z pierwszej wojny światowej, wojenne z 1920 r., partyzanckie oraz pojedyncze mogiły i kaplice grobowe.
W bieżącym roku z ogromnym smutkiem przyjęliśmy informację o śmierci Wojciecha Przybyszewskiego (1950–2023). Z wykształcenia był geologiem, ale też speleologiem, nurkiem, żeglarzem, kolekcjonerem i publicystą. Jego pasją była historia sztuki, którą realizował, m.in. pełniąc przez 20 lat funkcję redaktora naczelnego magazynu „Spotkania z Zabytkami”. Z Instytutem Polonika Wojciecha Przybyszewskiego połączyła m.in. publikacja Śledztwa kolekcjonera, a w niej z pasją detektywa wprowadza czytelników w świat, który – choć przeminął – nadal może budzić emocje i skłaniać do przemyśleń, a także do własnych poszukiwań. Kilka tygodni przed śmiercią został odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Requiesce in pace
