Roboty renowacyjne i odtworzeniowe elewacji kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Stryju (etap II.3.a)
Program Ministra „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”
Miejscowa parafia erygowana została w połowie w 1350 r., a kościół murowany kościół istniał już w 1427 r., kiedy uposażył go król Władysław Jagiełło.W XVII w., w wyniku powtarzających się pożarów i najazdów, świątynia była kilkukrotnie niszczona i odbudowywana. W roku 1886 r. największy pożar w dziejach Stryja spowodował ruinę kościoła i całkowicie zniszczył jego cenne wyposażenie. Odbudowa trwała do 1891 r. Świątynia otrzymała wówczas wystrój eklektyczny z przewagą elementów neogotyckich, ale zachowano przy tym relikty z epoki renesansu. Po II wojnie światowej kościół jako jeden z nielicznych na wschodzie pozostał czynny, przez co uniknął zniszczeń i w całości zachował jednolite neogotyckie wyposażenie z przełomu XIX i XX w.
Kościół składa się z nawy na planie prostokąta, z parą krótkich, wąskich i niskich kaplic, pełniących rolę naw bocznych, oraz krótkiego pięciobocznego prezbiterium, do którego przylega złożona z dwóch pomieszczeń zamknięta trójbocznie zakrystia z niewielkim przedsionkiem. Po prawej stronie fasady, w narożniku pomiędzy nawą a boczną kaplicą, wznosi się wysoka, pięciokondygnacyjna wieża na planie kwadratu, nakryta spiczastym dachem. W elewacji południowej kaplicy zachował się cenny zespół bogato dekorowanych renesansowych detali architektonicznych z początku XVII w., będący pozostałością fasady dawnego mauzoleum rodzinnego zasłużonych dla Stryja rodów Narajowskich i Kaszowskich. Na elewacji kościoła, jak również wewnątrz znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone: królowi polskiemu Janowi III Sobieskiemu (jedna z 1883 r. ufundowana z okazji 200. rocznicy Odsieczy Wiedeńskiej i druga wmurowana w 1933 r. z okazji jej 250. rocznicy), Tadeuszowi Kościuszce (z 1917 r. w 100. rocznicę śmierci Naczelnika) i Kornelowi Makuszyńskiemu (urodzonemu w Stryju, ufundowana przez Towarzystwo Karpackie z Warszawy).
Prace konserwatorskie w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Stryju prowadzone są od 2019 r. W 2024 r. planowana jest kontynuacja działań w obrębie prezbiterium (izolacja murów – projekt i wykonania) oraz prace konserwatorskie przy tynkach i elementach architektonicznych wschodniej elewacji. Prace zostaną zakończone wykonaniem pełnej dokumentacji konserwatorskiej.
